Ból głowy (cephalalgia) może być objawem wielu różnych dysfunkcji. W tym artykule przedstawię w uproszczeniu te przyczyny, z którymi może i powinien pracować fizjoterapeuta.
90% wszystkich bólów głowy to tzw. bóle pierwotne których przyczyny nie można wykryć badaniami obrazowymi, są to głównie napięciowe bóle głowy oraz migreny. Pozostałe 10% to bóle wtórne których przyczyną jest niedawny uraz głowy, infekcja, dysfunkcje naczyniowe, krwawienie mózgu i guzy mózgu.
Większość bólów pierwotnych można wyleczyć przy pomocy technik manualnych.
Mózg sam w sobie nie boli, ponieważ nie posiada receptorów bólu, odczucia bólowe pochodzą z otaczających go tkanek i struktur. Można wyróżnić pięć struktur których dysfunkcja, może prowadzić do bólu głowy:
• odcinek szyjny kręgosłupa
• odcinek piersiowy kręgosłupa
• staw skroniowo- żuchwowy
• czaszka
• nerwy czaszkowe
Wszystkie one są ze sobą wzajemnie połączone. Często występuje tzw. ból przeniesiony czyli występujący w innym miejscu niż jego przyczyna.
Odcinek szyjny i piersiowy kręgosłupa
Stres, zła pozycja pracy przy komputerze, brak ruchu, nieergonomiczna praca fizyczna prowadzi do sztywności, zwiększonego napięcia mięśniowego, zwyrodnień oraz zmniejszonej ruchomości, co predysponuje do zmiany ustawienia głowy w przestrzeni, przewlekłej niewydolności mięśni, podrażnienia niektórych nerwów czaszkowych oraz nerwów skórnych głowy i w konsekwencji do objawu bólu głowy. Czasem wręcz ból głowy zaczyna się od bólu pleców lub szyi i „przenosi się” wyżej.
Fizjoterapeuta zajmie się w takim przypadku rozluźnieniem mięśni i powięzi kręgosłupa oraz w razie potrzeby użyje mobilizacji poszczególnych kręgów. Ważne też będzie wykonywanie
ćwiczeń oraz zmiana nawyków.
Staw skroniowo-żuchwowy
W tym obszarze znajdują się mięśnie żucia które pod wpływem takich parafunkcji jak obgryzanie paznokci, bruksizm, zaciskanie zębów, żucie gumy itp. stają się tak napięte, że drażnią ważny nerw trójdzielny oraz nerw twarzowy.
Ponad to, sam staw może zacząć funkcjonować nieprawidłowo (trzeszczenie, strzykanie, ograniczony zakres ruchu) i rzutować ból do różnych części twarzoczaszki oraz mózgoczaszki. W takim przypadku fizjoterapeuta skupi się na rozluźnianiu mięśni żucia oraz mobilizacjach SSŻ. Ważne też będzie wykonywanie ćwiczeń oraz zmiana nawyków.
Czaszka
Czaszka składa się z kilkunastu kości połączonych szwami które pozwalają na minimalną ilość ruchu. Jeżeli z jakiegoś powodu (uderzenie w głowę, upadek, silny stres, drobna nieprawidłowość rozwoju czaszki lub uzębienia, problemy ze stawem skroniowo-żuchwowym, złe nawyki takie jak oddychanie ustami, czy ssanie kciuka) zakres ruchu pomiędzy szwami zostanie zmniejszony to może powodować to objaw bólu głowy.
W takim przypadku wykwalifikowany fizjoterapeuta użyje manualnych technik mobilizacji kości czaszki, co przywróci normalny zakres ruchomości.
Nerwy czaszkowe
Nerwy czaszkowe mają swoje źródło w mózgu lub rdzeniu przedłużonym, następnie biegną i unerwiają czuciowo i ruchowo takie organy jak uszy, oczy, język, skórę i mięśnie. Mogą być
drażnione przez zablokowane kości czaszki, lub zbyt napięte mięśnie żucia, szyi i pleców.
W takim przypadku fizjoterapeuta zastosuje neuromobilizacje nerwów czaszkowych.
Najczęściej przyczyną bólu głowy jest złożona. Ważne jest by fizjoterapeuta współpracował z neurologiem, stomatologiem oraz z psychologiem, by w razie potrzeby zapewnić odpowiednie konsultacje.
