Urazy więzadła krzyżowego przedniego są jednymi z częściej spotykanych. Dochodzi do nich w wyniku nagłego wyprostu w kolanie oraz rotacji podudzia względem uda. Wyróżnia się 3 stopnie uszkodzenia ACL (Anterior cruciate ligament):
– Stopień pierwszy gdy przerwana jest nieznaczna liczba włókien. Występuje miejscowa bolesność, stabilność stawu kolanowego jest zachowana
– Stopień drugi gdy dochodzi do przerwania znacznej części włókien. Występuje miejscowa bolesność, kolano może mieć cechy niestabilności
– Stopień trzeci gdy przerwane jest całe więzadło. Często występuje bolesność oraz niestabilność stawu kolanowego.
Przy urazie ACL może również dojść do urazów innych struktur w stawie kolanowym. Wyróżnia się tu tzw. Triadę O’Donoghue czyli jednoczesne uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego, łąkotki przyśrodkowej oraz więzadła pobocznego piszczelowego.
Skręcone kolano
Po doznaniu urazu kolana naturalnym działaniem jest udanie się na SOR lub wezwanie zespołu ratownictwa medycznego. Do czasu wdrożenia specjalistycznej opieki nie należy zapominać o pierwszej pomocy. Przydatny staje się wtedy protokół PRICE –
P- protection
R- rest
I – ice
C- compression
E- elevation
Po udaniu się na SOR najprawdopodobniej zostanie wykonane zdjęcie RTG by wykluczyć złamanie kości, a następnie pacjent z rozpoznaniem „skręcone kolano” zostanie odesłany na konsultację do poradni ortopedycznej. Jednakże taka diagnostyka jest niewystarczająca – należy dokładniej przyjrzeć się stawowi kolanowemu tak by być w stanie wykluczyć, bądź potwierdzić urazy innych struktur takich jak np. łąkotki, czy pozostałe więzadła. W celu sprawdzenia więzadeł można wykonać badanie USG, aczkolwiek najdokładniejszym badaniem jest rezonans magnetyczny, który pozwala nam z największym prawdopodobieństwem ocenić wszystkie struktury stawu. Dopiero dokładnie postawiona diagnoza, a także solidny, dokładny wywiad z pacjentem z uwzględnieniem jego pracy i aktywności fizycznej pozwala nam w sposób najbardziej optymalny dobrać metody leczenia, a przede wszystkim zdecydować czy przypadek nadaje się do leczenia zachowawczego, czy operacyjnego.
Operować czy nie…?
Jest to bardzo ważne pytanie, które zadaje sobie każda osoba która doznała urazu. Niestety nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi. TO ZALEŻY… Mówiąc o zabiegu artroskopowym i rekonstrukcji należy zdać sobie sprawę z jednej podstawowej rzeczy – samo uszkodzenie więzadła krzyżowego nie jest wskazaniem do operacji.
– Artroskopie zaleca się w przypadku kiedy występuje niestabilność stawu kolanowego. Poprzez niestabilność rozumieć można uczucie uciekania kolana na boki, brak możliwości obciążenia stawu, czy ciągłe chrupania i przeskakiwania w obrębie stawu.
– Zabieg również będzie zalecany u sportowców, czy osób wykonujących prace fizyczną oraz inne aktywności, które narażają staw na dodatkowe, większe obciążenia.
– W przypadku osób nie będących sportowcami, z uszkodzeniem 1 lub 2 stopnia bardzo dobre rezultaty przynosi leczenie zachowawcze w postaci kompleksowej fizjoterapii. Warunkiem do podjęcia tej formy leczenia jest zachowana stabilność stawu kolanowego – poza więzadłami za stabilność stawu odpowiada również aparat mięśniowy.
– Leczenie zachowawcze zalecane jest również u osób starszych oraz u pacjentów u których występują choroby współistniejące.
– Nad zabiegiem również powinny się zastanowić osoby nie posiadające rozbudowanego aparatu mięśniowego – jednak należy pamiętać iż każdy przypadek trzeba rozpatrzyć indywidualnie
– Biorąc pod uwagę zabieg należy pamiętać, że wiąże się to z okresem powrotu do sprawności, który trwać może nawet do roku (zazwyczaj koło 8-10 miesięcy).
– Nad zabiegiem należy się również zastanowić w przypadku wystąpienia urazów towarzyszących jak np. uszkodzenia łąkotek czy pozostałych więzadeł.
– Każde uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego wiąże się ze zmianami funkcjonalnymi w obrębie ciała człowieka oraz zmianami biomechaniki stawu. Prowadzić to może do szybszej degeneracji stawu, powstania zmian zwyrodnieniowych oraz wtórnie innych uszkodzeń jak np. uszkodzenia łąkotek. Niemniej pomimo coraz lepszych rezultatów leczenia zachowawczego ,decyzja o tym czy wykonać zabieg powinna być zawsze indywidualną decyzją pacjenta w odniesieniu do jego stanu zdrowia, stylu życia oraz pracy i hobby. Nie ma dwóch identycznych przypadków, toteż nie sposób jest dać jednoznaczną odpowiedź na postawione w temacie pytanie.
Leczenie zachowawcze – kompleksowa fizjoterapia
Program rehabilitacji powinien być dobrany indywidualnie do potrzeb i stanu pacjenta. Będzie się on różnił w zależności od wielkości uszkodzenia stawu kolanowego, innych dysfunkcji w obrębie ciała oraz oczekiwań i stylu życia pacjenta. Kompleksowa fizjoterapia powinna zawierać zarówno pracę manualną na kozetce, jak i ukierunkowaną na postawione cele kinezyterapię. W całym procesie pomocne będzie również środowisko wodne. Należy pamiętać, że w wielu przypadkach samo uszkodzenie więzadła krzyżowego jest objawem kompensacji i przeciążeń wynikających z problemów zlokalizowanych w innych partiach ciała. W procesie fizjoterapii poza pracą z uszkodzonym stawem należy się pochylić globalnie nad pacjentem, jego wzorcami ruchowymi i biomechaniką tak by zlokalizować i pracować nad możliwą przyczyną, bądź przyczynami powstałego urazu.
Jako że sezon narciarski zbliża się wielkimi krokami, przed wyruszeniem na stok należy zwrócić uwagę na odpowiednie przygotowanie organizmu. Profilaktyka oraz odpowiednio przeprowadzony trening przed sezonem pozwala zmniejszyć ryzyko uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego, dzięki czemu zaoszczędzimy potem czas, nerwy i pieniądze, a przede wszystkim utrzymamy zdrowie. Zachęcam Was do odwiedzenia Body & Mind Clinic w Gdańsku oraz wzięcia udziału w treningach przygotowujących organizm do białego szaleństwa. Treningi przeprowadzane są indywidualnie bądź w grupach max. 3 osobowych. Zapisy oraz szczegółowe informacje dostępne są telefonicznie pod numerem 501 034 361, bądź na stronie internetowej bodymind.clinic
Ze sportowymi pozdrowieniami!
Grzegorz Jakubowski
Notatka do posta 31.01.21:
Stacjonarna Klinika Body&Mind zakończyła działalność dnia 31.01.21. Zapraszam na kanał na YouTube Body&Mind Clinic, na którym znajdziesz mnóstwo darmowej wiedzy o zdrowiu i autoterapii.
Zobacz jakie ćwiczenia wykonywać aby przygotować się na sezon narciarski:
